مسجد جامع شوشتر ؛ منبری به قدمت تاریخ اسلام در ایران

مسجد جامع شوشتر ، یکی از 

مهم‌ترین مساجد ایران است. این مسجد که تاریخ آن به دوره صدر اسلام و دوره تاریخی مشخص عباسیان برمی‌گردد، قدیمی‌ترین منبر در میان مسجدهای ایران را داراست. ساخت مسجد جامع شوشتر در زمان محمدابن‌حعفر متوکل عباسیالمعتزبالله المتوکل»(هم عصر امام حسن عسگری (ع)) در ۲۵۰ هجری قمری آغاز شد و در دوره المسترشد بالله» ساخت مسجد به پایان آمد. از شروع ساخت تا پایان آن، دوره خلافت بین ۱۶ خلیفه گردید. در این میان هر کدام از خلفا اثراتی از خود در این مسجد به جا گذاشته‌اند. با 

مجله گردشگری سفرزون همراه باشید

معماری و ساخت طولانی مسجد جامع شوشتر

کتیبه‌های گچی و سنگی بهترین راه برای شناخت این آثار به جا مانده است. باید گفت که مسجد دارای کتیبه‌هایی بیشتری بوده‌است اما در تعمیرات دهه ۴۰، از بین رفتند. پس از پایان ساخت مسجد نام خلیفه اتمام کننده مسجد در سال ۴۴۵ هجری قمری بر بالای محراب داخلی مسجد به صورت گچ‌بری حک شده‌است. در قسمت راست منبر هم نوشته‌های به کوفی از جنس تخته بریده شده است.

در این میان باید اشاره کرد که همانطور که متوجه شدید ساخت مسجد در حدود ۱۹۱ سال به طول انجامیده است. سبک ساخت این مسجد خراسانی است و این سبک یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های معماری مساجد ایران محسوب می‌شود. این مسجد در کنار مسجد جامع فهرج و مسجد و تاری‌خانه دامغان و مسجد جامع نائین در زمره چند مسجد قدیمی ساخته شده به این سبک است. در این سبک شبستانی است و ستون‌دار. در این مسجد در قسمت شمالی ۱۲ ردیف ستون و در جنوبش ۸ ستون، همگی به ارتفاع ۵ متر وجود دارند و قطر هر کدام چیزی در حدود ۱٫۵ متر است.

در سبک خراسانی الهاماتی مشخص از سبک معماری ساسانی در ساخت وحود دارد. برای نمونه می‌توان به قوس طاق‌ها و ایوان رفیع و خود شبستان مسجد اشاره کرد. شبستان اصلی مسجد، در قسمت جنوب بنا است. درشبستان منبر جوبی نفیس معروف قرار دارد و طبق کتیبه منصور ابو احارث، تاریخ ساخت آن ماه صفر سال ۴۴۵ هجری قمری است. در ساخت مسجد جامع شوشتر بیشتر از سنگ و آجر استفاده شده است. از قسمت‌های بسیار قدیمی مسجد، بخش دیوار جنوبی و قبله مسجد است که به خط کوفی و گل‌ها و گل‌برگ‌ها به زیبایی گچ‌بری شده است.

ساختمان مناره مسجد متعلق به دوران چوپانیان است. مناره قبلاً در حدود ۲۶ متر بوده، اما با توجه به فرسایش و عوامل تاثیرگذار دیگر، حالا ۱۸ متر است.

سید عبدالله جزایری راجع به مناره مسجد جامع، در کتاب تذکره شوشتر اینطور می‌گوید: و گویند منار با اصل مسجد ساخته نشده و بانی آن سلطان اویس ابن شیخ حسن یونانی است و اسم او به کتابه جلی بر سنگی که بالای در زیر گلدسته